میهمانی پنجاه ساله خلبانان هلندی در آبادان

سکان لرزید. " موتور از کار افتاد "  این را خلبان با نگرانی گفت.

هنوز چند دقیقه ای از بلند شدن هواپیما از باند فرودگاه نگذشته بود کـــه خلبان گفت: " موتور از کار افتاد "  . خلبان و کمکش به تقلا افتادند. سکان در دست خلبان لرزید لرزشی که دیگر توان نگه داشتن آنرا نداشت.

هواپیما بی نقص بلند شد ، اوج گرفت و چرخی بر فراز شهر پویای آبادان زد و بعد از زمین دور شد. همه آرام بودند تا اینکه سکان لرزید و آرامش رفت. با اینکه تمام سرنشینان هواپیما تعمییرکاران و مهندســان هواپیما بودند اما اینبار کاری از دستشـان برنمی آمد. راه رفته را برگشـتند امـا هر چه زمان می گذشت زمین نزدیکـتز میشد و تا فرودگاه راه  باقی بود. هواپیما مسـتقیم به سمت پالایشگاه آبادان میرفت. خلبان در یک لحظه آخرین تلاشش رو کرد و تونست با اندک لرزشـی در سکان مسیر رو کمی عوض کنه.

اواسط شهریور ماه 1958 هواپیمای هلندی که بر فراز آسـمان ایران در حــال پرواز بود و از فراز آبادان عبور میکرد دچار نقص فنی شـد و در فرودگاه  بین المللی آبادان فرود آمد.

خلبان هواپیمای مارتین مارینر 303 پی ، تونسـت به زحمت و با هماهنگی کامل پرسنل فرودگاه آبادان ،هواپیمـای متعلق به نـاوگان هوایی ارتش هلـند رو در این فرودگاه به زمین بشونه. اونا از نیوگنـی یـا اندونزی امــروزی که اون زمان مســتعمره هلند بود ، برمیگشتن و عازم کشورشون بودن.

چندین سـاعت طول کشـید تا تیم تعمیر با هواپیمای دیگـری به ایران بیـان، و این تیم جای خودشـون رو با نفرات قبل عوض کردن تا نفرات قبل به ســوی کشورشون پرواز کنن. در حالیکه خبر نداشتن که چه سرنوشتی در انتظارشـونه. تیم 10 نفره پس از تعمیر، پرواز کردند اما کمی بعد از پرواز خلبان متوجه شد که از بدنه ی هواپیما روغن و سوخت نشت میکنه، و تصمیم میگیره دوباره تو فرودگاه آبادان بشینه، امـا در راه برگشـت کنترل هواپیما رو از دست میده و هواپیمای غول پیکر با سرعت سرسـام آوری به طرف پالایشگاه و صنایع نفتی آبادان منحرف میشه ، سقوط حتمی بود و اگر هواپیما به پالایشگاه برخود میکرد فاجعه بزرگی روی میداد.

( هر چند سالـها بعد فاجعه ای به نام جنگ ،دومیـن پالایشگاه بزرگ دنیا و شهرش را با خاک یکسان کرد)  

خلبان تصمیم گرفت تا حد امـکان هواپیما رو از پالایشگاه دور کنه و در آخرین لحظات موفق شد.

مارتین مارینر 303 ، منفجر شد و هر 10 سرنشینش کشته شدند. امـا به خاطر این فداکاری بزرگ ، تمام سرنشینان این هواپیما ، در ایران، با تشریفات کامل نظامـی و در کمال احترام در محوطه قبرستان متعلق به صنعت نفت آبادان (قبرستان انگلیسـهای فعلی) به خاک سپرده شدند.

دو سال بعد در سـالگرد این حادثه ، ایران به پاس احترام و قدردانـی از این فداکاری با ارزش که جان بســیاری را نجـات داده و از صدمات جبران ناپذیر مالی و صنعتی جلوگیری کرده بود برای آن 10 نفر بنای یادبودی ساخت تا همگان با دیدن آن یاد خلبان فداکار هلندی رو زنـده کنند. امـا این روند ادامه پیدا نکرد و در دهه 50 رو به فراموشـی رفت.

روز دوشــنبه  بیســـتم آبان ماه سال 1381 به درخواست های فراوان خانواده ها و دولت هلند پس از طی 44 سال تلاش بیوقفه و پس از طی مراحل مختلف قانونی و شرعی ، عملیات نبش قبرها آغاز و هر 10 جسد کشف شد. هلنـدیها اجسـاد رو که در طی این سالها کاملا از بین رفته بودن را در کیسه های جداگانه گذاشته و  همه کیسـه ها را در یک تابوت قرار دادن تا به سرعت به هلند منتقل شوند. (2011)

در آبادان با همکاری ارتش و ســفارت و مقامات پالایشگاه آبادان مراسم تودیعی برای این 10 تن که 44 سال میهمان ایران بودند، برگزار کردند و با این مراسـم رسـمی اجساد بلافاصله به تهران منتقل شـدند ، تا همان روز با پرواز KLM که روزگاری یکسـره و روزانه از محل حادثه به هلـند پرواز میکرد، به کشورشون بازگردند ، راهـی که 44 سال قادر به طـی کردنش نــــــبــــــودنــــــد!

ســخن نویـسنده :

در کودکـی و نوجوانـی بارهـا از قبرستـان انگلیسی ها جایی که این قهرمانها  و خارجیهای دیگر  مدفون بودند، به همراه پدرم بازدید کردم و بی آنکـه بدانم این سنگها چه هسـتند میان آنها می دویدم و بازی میکردم و از مشاهده مقبره ها وخواندن متن های انگلیسـی روی آنها لذت می بردم،جالب آنکه محل قرارگیری قبرستان در مسیر اصلی هواپیماها هنگام فرود بر باند 32 راست یا چپ است، در پی نوشتن این مطلب بار دیگر به آنجا سر زدم و با صحنه ای بســـیار دلســرد کننده مواجه شدم، آنجا بیشتر شبیه محل تخلیه زباله بود و هست، غمی سنگین در پی این ناسپاسی در دلم بود و با بی میلی میان سنگ قبرهایی که هنوزم تعدادی از آنها فداکاری را در دل خود دارند قدم زدم، پشت یکی از صلیب های بزرگ 3 سرباز وظـیفه از پست در رفته را دیدم که مشغول کشیدن قلــیان بودند، با دیدن این صحنه و نگاهی سرد با دلـی اندوهگین  اندک زمانی به چشم هایشان خیره شدم و دوباره میان خارها و بوته های وحشـی رویـیده در میان قبرها رفتم و به واژه RIP روی قبرها که یعنی بخشش خداوند برای ایشان فکر می کردم، بعد از عبور از سنگهای شکسته ، در این عصر جمعه، غروب خورشید بر روی رودخانه حصار کشیده شده اروند را با نگاه و سری پر از فکرهای عمیق گوناگون حاصل از این صحنه ها، تماشا کردم.

شاید اگه روزی اونجا برید این هایی که تعریف کردمم دیگه نباشـــــــــن.